- Oekraïne heeft de aanvallen op de Krim de afgelopen maanden opgevoerd en lijkt later dit jaar de belangrijke Krimbrug te willen afsnijden.
- Het schiereiland en de brug zijn van cruciaal belang voor de Russische logistiek in de oorlog.
- Oekraïens succes op de Krim kan volgens militaire experts het einde van de oorlog betekenen.
- Lees ook: Oekraïne mag van VS wapens inzetten voor doelen in Rusland, bevestigt Amerikaanse minister
Als er één plek is waar Oekraïne aan de winnende hand is in de oorlog met Rusland, dan is dat de Krim.
Begin dit jaar maakte president Volodymyr Zelensky van Oekraïne al duidelijk dat het gevecht om de Krim en de Zwarte Zee een centrale rol zou gaan spelen.
Oekraïens succes op de Krim zou een enorme tegenslag zijn voor de Russische president Vladimir Poetin. “Als Rusland verslagen zou worden op de Krim, is dat niet alleen een nederlaag, maar ook een vernedering”, zegt politicoloog Olga Chvostoenova van de Amerikaanse denktank Foreign Policy Research Institute.
In februari 2014 vielen Russische militairen zonder insignes, de zogenoemde ‘groene mannetjes’ de Krim binnen. Ze namen de controle over belangrijke gebouwen over en hesen de Russische vlag. Eind maart van dat jaar bezegelde de Federatieve Vergadering van Rusland de annexatie van het schiereiland officieel. Een maand later begon de oorlog in de Donbas.
Oekraïners spreken sindsdien van "de bezette Krim" en president Zelensky verklaart keer op keer dat het schiereiland in wat voor een vredesakkoord dan ook terug zal moeten naar Oekraïne.
In de afgelopen weken heeft Oekraïne een aantal succesvolle aanvallen uitgevoerd in de regio. Zo zijn diverse Russische luchtverdedigingsinstallaties uitgeschakeld en is het vliegveld Balbek nabij Sebastopol getroffen.
De Oekraïense aanvallen op het schiereiland zijn succesvol "vanwege de systematische voorbereiding, de betere mogelijkheden voor de verdedigende troepen en de inlichtingen die NAVO-bondgenoten leveren aan Oekraïne", zegt analist Elina Beketova van het Centre for European Policy Analysis tegen Business Insider.
Intussen vallen de Oekraïners ook met succes de Russische Zwarte Zee-vloot aan met zeedrones.
Door de aanvallen heeft Oekraïne de voor de economie cruciale graanleveringen via de Zwarte Zee kunnen hervatten. Ook is de Russische Zwarte Zee-vloot gedwongen een groot deel van de operaties vanuit de marinebasis in Sebastopol te staken.
Oekraïne claimt zelfs het vlaggenschip van de Russische vloot in de Zwarte Zee, de Moskva, te hebben laten zinken.
De Krim vormt "de sleutel voor de toegang van Rusland tot de Zwarte Zee en de militaire operaties daar", zegt Maria Snegovaya van de denktank Center for Strategic and International Studies. "De Krim maakt machtsuitoefening over de rest van de Zwarte Zee mogelijk. Daarom is het voor Oekraïne van cruciaal belang om de Russische marineposities te bestoken".
De aanvallen op het schiereiland en de Zwarte Zee-vloot zijn daarom gericht op "het voorkomen dat de Russische troepen de Krim gebruiken om aanvallen uit te voeren op het vasteland van Oekraïne" en op "het afsnijden van de steun aan de Russische troepen in de bezette gebieden in het zuiden van Oekraïne", zegt Beketova.
De Krimbrug : symbool van de Russische annexatie
De 18 kilometer lange Krimbrug verbindt het Russische vasteland met de oostkust van de Krim. Voor Poetin symboliseert de brug "de terugkeer" van de Krim naar Rusland.
Daarom zou de vernietiging van de brug zowel een belangrijke strategische als symbolische overwinning zijn voor Oekraïne en een enorme tegenslag voor Poetin.
Sinds het begin van de grootschalige invasie begin 2022 heeft Oekraïne de brug al twee keer weten te raken, maar het is nog niet gelukt de brug te vernietigen.
Eerder dit jaar zeiden medewerkers van de Oekraïense inlichtingendiensten tegen de Britse krant The Guardian dat Oekraïne de brug voor het eind van het jaar voor een derde keer gaat aanvallen. De vernietiging van de brug is "onvermijdelijk", zeggen ze.
Er zijn al signalen dat Rusland zich ook zorgen maakt dat Oekraïne de brug opnieuw gaat aanvallen. Vorige week schreef het Britse ministerie van Defensie in een update over het conflict dat Rusland acht schepen aan de zuidkant van de brug heeft neergelegd om "de invalshoeken voor onbemande Oekraïense aanvalsvoertuigen te verkleinen".
Ook neemt Rusland maatregelen om de afhankelijkheid van de Krimbrug te verkleinen. Zo schreef het Britse ministerie van Defensie in een update in maart dat Poetin een spoorlijn wil gaan aanleggen van Rostov aan de Don in het zuiden van Rusland naar de Krim.
Poetin zou bij de aankondiging gezegd hebben dat de spoorlijn tot Sebastopol door zal gaan lopen en de Krimbrug "overbodig" zal maken. Veel Oekraïners zien dat als een erkenning van de bedreiging die Oekraïne vormt voor de brug.
"De spoorlijn door de landcorridor is een erkenning van de Russische bezetters van het onafwendbare lot van de Krimbrug", zei legerwoordvoerder Dmitry Pletenchuk deze maand tegen The Economist.
De Krim heeft een speciaal plekje in de harten van Russen
Voormalig keizerin Catharina de Grote van Rusland annexeerde de Krim in 1783 en sindsdien is het schierland zowel strategisch als symbolisch van groot belang voor Rusland.
De Krim heeft een speciaal plekje in de collectieve herinnering van het Sovjet-tijdperk, toen het vanwege het schiereiland warme klimaat een populaire vakantiebestemming werd voor hele generaties arbeiders, zegt analist Snegovaya.
In 2022 werden vakantie vierende Russen opgeschrikt door enorme explosies op de luchthaven Saki en filmden sommigen van hen die aanval vanuit hun strandhuisjes. Voorzitter Alexej Volkov van de Russische toeristenbond zei vorig jaar tegen Reuters dat hij verwachtte dat het aantal toeristen in de Krim met 20 tot 30 procent zou dalen tot tussen de 6 en 6,5 miljoen.
Analist Frederik Mertens van het Hague Centre for Strategic Studies zegt tegen Business Insider dat Oekraïne met zijn aanvallen op het schiereiland, en dan vooral die op de Russische luchtverdedigingssystemen, voorbereidingen treft voor toekomstige luchtaanvallen als de beloofde F-16 gevechtsvliegtuigen geleverd worden.
"De Krim is kwetsbaar", zegt hij. "De Russen hebben relatief beperkte bewegingsruimte op het schiereiland."
"Poetin heeft zowel politiek als militair veel te verliezen", aldus Mertens. "Als een beperkt aantal gevechtsvliegtuigen echt impact kan hebben, dan is het hier en boven de Zwarte Zee als de luchtverdedigingssystemen eenmaal uitgeschakeld zijn."
Rusland heeft zijn meest hoogwaardige luchtverdedigingssysteem S-500 verplaatst naar het schiereiland, waarschijnlijk om het gebied te beschermen tegen gevechtsvliegtuigen.
"Rusland kan het zich niet veroorloven de Krim kwijt te raken", zegt analist Snegovaya. "Dat biedt Oekraïne de mogelijkheid de bedreiging van de status van de Krim als troef te gebruiken bij toekomstige onderhandelingsgesprekken."
Als Oekraïne de controle over de Zwarte Zee kan terugwinnen en het schiereiland terug kan veroveren - of simpelweg genoeg druk kan uitoefenen op deze gebieden om Poetin te bedreigen - dan betekent dat volgens Beketova "het einde van de oorlog".
